Veel mensen overlijden jaarlijks door een beroepsziekte. Dat is dik 10 x zoveel als het aantal verkeersdoden per jaar. Ter voorkoming van verkeersdoden geeft het Rijk veel geld uit om het aantal terug te dringen, zoals onlangs nog een plan om alle N-wegen veiliger te maken. Gaat het echter om een beroepsziekte, dan zetten vooral de werkgevers de hakken in het zand… nog erger, hun kop in het zand.
Tekst Gera de Leeuw, bron: Dagblad Trouw
Pogingen om een Centrum voor beroepsziekten op te zetten die zaken rond beroepsziekten sneller afhandelt, worden door de werkgevers de grond in geboord. Zorgplicht voor je werknemers die met gevaarlijke stoffenwerken, het is nog ver te zoeken. En de overheid staat dan met lege handen.
Cultuur en gedrag werkvloer nog niet aangepakt
Toch is er de laatste decennia veel gebeurd qua veiligheid. Noem nu bijvoorbeeld het werken met asbestremmen bij automonteurs. Deze monteurs wisten dat ze met asbest werkten, maar preventieve maatregelen nemen… het zou de kosten van autoreparaties ernstig verhogen, dus slikten de monteurs dit maar. Daar kan een werkgever tegenwoordig niet meer mee wegkomen. Er is veel geinvesteerd in veiligheid en machines, maar de cultuur en het gedrag op de werkvloer is nog steeds niet aangepakt.
Gepensioneerde zieken vallen niet op
Een beroepsziekte sluipt er heel langzaam in. Cijfers spreken over 3000 of 4000 doden per jaar, maar hoeveel mensen lijden er in werkelijkheid aan een beroepsziekte? In 2016 wordt nog gesproken over 210 werknemers die ziek zijn, te zien in het NEA, Nationaal Enquete Arbeidsomstandigheden. Van de 400 slachtoffers die lijden aan een beroepsziekte is een gedeelte al gepensioneerd, waardoor er bij de werknemer nauwelijks aandacht voor is. Het valt minder op.
Andere aandoeningen
Beroepsziekten die leiden tot de dood zijn ziekten met kanker, hart- en vaatziekten en luchtwegaandoeningen. Meestal komt dat door blootstelling aan gevaarlijke stoffen als asbest, lasrook en kwartsstof. Meer dan 100.000 mensen worden in bedrijven blootgesteld aan kankerverwekkend materiaal. Dit staat te lezen in de Staat van Arbeidsveiligheid die gepubliceerd is door de Inspectie van Sociale zaken en Werkgelegenheid.
Registratieplicht niet in orde
Bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen hebben een registatieplicht, maar slecht 15 procent van die bedrijven voldoet hieraan. Tachtig procent van de bedrijven waar werknemers een verhoogd risico kunnen oplopen heeft geen verplichte beoordeling uitgevoerd naar de grenswaarden van gevaarlijke stoffen en dat heeft enorme gevolgen. Naast dat de werknemer en zijn gezin hiervoor opdraait gaat ook een deel van de lasten naar de samenleving.
Ook bedrijfsartsen zwijgen over de werkelijkheid
Het zijn niet alleen de werkgevers die zorgen voor het wegmoffelen van de resultaten. Ook de bedrijfsartsen zwijgen. 55 % van de bedrijfsartsen doet nooit een melding van beroepsziekte, terwijl het wettelijk verplicht is. Gelukkig kunnen bedrijfsartsen sinds 2017 een boete opgelegd krijgen als ze nalatig zijn met meldingen. Echter, het aantal meldingen zakt, terwijl het aantal ziektegevallen zelf stijgt.
Het is niet alleen onwil, veel bedrijfsartsen herkennen het ziektebeeld niet. Daarom zou het fantastisch zijn als er een expertisecentrum voor beroepsziekten zou komen, maar de werkgevers hebben dit uit alle macht tegengehouden. Kennis is macht, en als je slachtoffers macht wil geven, dan is wellicht het hek van de dam.
Stoffencheck
De inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid richt de pijlen op preventie, waarmee beroepsziekten voorkomen kunnen worden. In samenwerking met vakbond FNV is de Stoffencheck gelanceerd.
Deze app geeft informatie over de risico’s van het werken met gevaarlijke stoffen met o.a. een toelichting op de pictogrammen die je tegenkomt op verpakkingen. De video laat zien wat de grenswaarden zijn van stoffen en wat je allemaal zelf kunt doen om een beroepsziekte te voorkomen.
Het zijn niet alleen de dodelijke ziektes, een beroepsziekte kan zich ook voordoen als een psychische aandoening of rug- en gewrichtsklachten waarvan mensen last van krijgen door verkeerd werken.
Wie hebben het meest te maken met beroepsziekten?
- Werknemers in de zorg,
- industrie,
- bouw,
- handel
- zakelijke dienstverlening
- vervoerVooral burn-outklachten, depressie en rugaandoeningen komen voor.
Risico’s bij afvalverwerking
Het zijn vooral de jongere werknemers die getroffen worden door ongevallen bij afvalverwerking en recycling, je spreekt dan over de leeftijd van 15 tot en met 25 jaar. Een goede begeleiding is hierbij onontbeerlijk. In de leeftijd van 55 jaar en ouder komen de meeste arbeidsongevallen voor.
We leven niet meer in de tijd van “Op hoop van Zegen” waarin werkgevers beslisten over leven en dood van hun werknemers, maar er valt nog heel veel te verbeteren willen we nu niet het risico lopen dat er over 200 jaar een dramatische serie wordt gemaakt over de arbeidsomstandigheden anno 2018
Recente reacties